Biogazownie zaczynają być z jednej strony koniecznością – biorąc pod uwagę kierunek rozwoju prawodawstwa zarówno unijnego, a w ślad za tym krajowego, jak i mogą być interesującą perspektywą uczestnictwa w rozwoju szybkorosnącego i potencjalnie stabilnego biznesu, a w ślad za tym mogą dać poczucie sprawstwa w naprawie tego świata.

Ale po kolei…

Biogazownia czyli biogaz. Czym jest biogaz? Biogaz to odnawialne źródło energii – naturalny gaz, który powstaje podczas rozkładu materii organicznej w warunkach beztlenowych (anaerobowych). Głównym jego składnikiem jest bio-metan, który determinuje wartość energetyczną biogazu. Ilość bio-metanu w biogazie zależy w głównej mierze od rodzaju biodegradowalnej materii oraz
od procesu jej rozkładu (proces beztlenowej fermentacji metanowej).

Rozróżniamy kilka rodzajów biogazu, a ich nazwy same wskazują skąd „pochodzą”. Mamy zatem biogaz wysypiskowy, ściekowy, komunalny oraz biogaz rolniczy, i temu ostatniemu chcielibyśmy poświęcić kilka zdań.

Struktura polskiej gospodarki powoduje, że potencjał surowcowy biogazu rolniczego w Polsce jest bardzo duży i jest szacowany na ok 13 mld m³/rok (w tej ilości nie uwzględnia się możliwości produkcji gazu z upraw celowych np. kukurydzy oraz frakcji organicznej odpadów komunalnych). Polska ma możliwości produkcji 7-8 mld m³ – dla porównania Polska dziś wydobywa 4 mld m³ gazu.

Niestety albo stety dla kogoś, kto chciałby wejść w ten segment rynku albo być inicjatorem działań pozwalających na rozbudowę tego segmentu, obecne wykorzystywanie tego potencjału (surowcowego) szacuje się na ok. 5%.

Korzyść 1 – potencjał szybkiego wzrostu produkcji gazu odnawialnego: taka ilość biogazu po oczyszczeniu mogłaby pokryć około 10 proc.  zapotrzebowania Polski na gaz lub w całości zaspokoić potrzeby odbiorców z terenów wiejskich. Potencjał surowcowy pozwala na funkcjonowanie w Polsce ponad
3 000 biogazowni. Przykład Niemiec pokazuje, że w ciągu dekady (lata 2000-2010) można zbudować
5 000 biogazowni. Obecnie mamy w Polsce 303 biogazownie, z czego biogazownie rolnicze to 93 (ta liczba dosyć dynamicznie wzrasta).

Surowcem dla biogazowni jest zarówno biomasa rolnicza, jak i odpady z przemysłu rolno-spożywczego takie jak: wywar gorzelniany, wysłodki, słoma, gnojownica czy pulpa ziemniaczana.

Naturalną lokalizacją do budowy biogazowni jest bliskość ferm i przetwórni spożywczych, gorzelni, mleczarni, cukrowni czy ubojni.

Korzyść 2 – rolnicy jako lokalni prosumenci energii – wyprodukowany biogaz może zostać wykorzystany do produkcji energii elektrycznej i ciepła na potrzeby własne, ale może też zostać oczyszczony do bio-metanu i wtedy może zostać wtłoczony do sieci dystrybucyjnej Polskiej Spółki Gazownictwa (PSG).

Gdy warunki geograficzne utrudniają podłączenie do sieci dystrybucyjnej lub powodują, że koszt takiego podłączenie jest wysoki, pozostaje jeszcze możliwość sprężania gazu do CNG (compressed natural gas – sprężony gaz ziemny) stosowanego do napędu pojazdów silnikowych.

Korzyść 3 – nowe źródło przychodu gospodarstw rolnych –  zaangażowanie w budowę biogazowni
z pewnością powinno wpłynąć na poprawę ich wyników finansowych, gdyż pozwoli im na uniknięcie  kosztów opłat środowiskowych oraz może także stanowić źródło dodatkowych przychodów, szczególnie, gdyby budowa biogazowni rozwinęła się w modelu franczyzowym. Na ten moment nie wyklarował się jakiś dominujący model prowadzenia tego typu działalności gospodarczej.

Korzyść 4 – odnawialne źródła nawozów mineralnych – zastosowanie pozostałości pofermentacyjnych tzw. pofermentu do nawożenia gleb, co  umożliwia odzysk makro-
i mikroskładników przez rośliny oraz ogranicza zużycie nawozów mineralnych produkowanych
z surowców nieodnawialnych.

Koncentracja składników mineralnych w pofermencie zależy od rodzaju stosowanych w biogazowni materiałów wsadowych i ich proporcji.

W świetle przepisów ustawy o odpadach poferment z biogazowni rolniczej może uzyskać status produktu ubocznego, co umożliwia jego zbyt na zasadach ustalonych pomiędzy biogazownią
i odbiorcą.

Korzyść 5 – wkład w realizację  Narodowego Celu Wskaźnikowego

Możliwe jest zaliczenie bio-metanu do realizacji tzw. Narodowego Celu Wskaźnikowego.

Czy jest Narodowy Cel Wskaźnikowy (NCW)?

NCW to minimalny udział biokomponentów w ogólnej ilości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych zużywanych w ciągu roku kalendarzowego w transporcie, liczony wg wartości opałowej. Poziomy NCW wyznaczane są odrębnie na każdy rok. I tak wysokość NCW w roku 2017 wynosiła 7,10% natomiast w roku 2024 ma wynosić 9,10%.

Korzyść 6 – wsparcie produkcji bio-wodoru.

Istnieje możliwość wykorzystywania bio-metanu do produkcji bio-wodoru wykorzystywanego z kolei w transporcie publicznym (autobusy) jak i prywatnym (oczekiwane rozpowszechnienie w przyszłości) oraz w wielu procesach petrochemicznych.

Korzyść 7 – pozytywny wpływ na środowisko.  

Budowa biogazowni lub sieci biogazowni
to zaangażowanie na rzecz energetyki odnawialnej i ograniczania negatywnego wpływu
na środowisko i zmiany klimatyczne. Przyczynia się do transformacji polskiej energetyki, w znacznym stopniu opartej na węglu.

Jestem przekonany, że od budowy sieci biogazowni nie ma odwrotu i jest wiele związanych w tym korzyści, trzeba jednak wziąć pod uwagę następujące zagadnienia ……

1. dosyć wysokie koszty budowy biogazowni – koszt budowy mniejszej biogazowni o mocy
   240 kW w przeliczeniu na 1 MW zainstalowanej mocy elektrycznej to 21 mln zł, choć pojawiają się różne możliwości pozyskania finansowania,
2. na ten moment jeszcze żadna biogazownia nie oczyszcza i nie zatłacza bio-metanu do sieci dystrybucyjnej (jest to też szansa),
3. konieczność przejścia procedury dopuszczenia stosowania pofermentu w rolnictwie
   i  przeprowadzenia stosownych badań,
4. przy niektórych lokalizacjach nieopłacalne podłączenie do sieci dystrybucyjnej i związana
   z tym konieczność poniesienia dodatkowych koszty związanych ze sprężaniem i dalszą logistyką CNG,
5. gazowa sieć dystrybucyjna (PSG)  nie do końca pokrywa się z zagłębiami surowcowymi.

Pytanie do Was:

Jakie widzicie szanse w waszym regionie na podjęcie inwestycji w biogazownie przez rolników, przedsiębiorców, jednostki samorządu terytorialnego, a może potraficie wskazać takie inwestycje w toku?