Serdecznie dziękujemy przedstawicielom firmy Arenella za poświęcenie nam czasu i udzielenie wywiadu, a w nim wielu praktycznych wskazówek i informacji o tym jak i dlaczego warto podjąć inwestycję w instalacje fotowoltaiczne jako posiadacz domu jednorodzinnego, wspólnota, samorząd, czy inwestor w OZE.

Jakie wymagania musi spełnić dom jednorodzinny, aby właściciel mógł efektywnie korzystać z fotowoltaiki, jaki jest średni koszt takiej instalacji, skąd dotacje i po jakim czasie to się zwraca?

Najważniejszym wymaganiem inwestycji we własną elektrownię fotowoltaiczną jest odpowiednie nie zacienione miejsce montażu. Może to być fragment gruntu, dach budynku mieszkalnego lub gospodarczego. Wykorzystywany dach powinien być w dobrym stanie technicznym umożliwiającym utrzymanie dodatkowego obciążenia wygenerowanego przez moduły i konstrukcję. Nie należy również montować instalacji na dachach pokrytych eternitem. Ważne jest również posiadanie praw do budynku lub gruntu.

Następnym etapem jest oszacowanie rocznego zapotrzebowania na energię elektryczną. Na istniejących  i eksploatowanych budynkach wykonuje się to na podstawie średnich rachunków za prąd dodatkowo analizując roczny i dzienny profil zużycia energii elektrycznej. W przypadku nowych budynków należy oszacować zużycie prądu na podstawie urządzeń elektrycznych, z których planujemy skorzystać. 

Zestawiając zapotrzebowanie na energię wraz z możliwościami montażowymi, dodatkowo uwzględniając roczne średnie nasłonecznienie dla danego rejonu jesteśmy w stanie określić moc instalacji i ilość modułów fotowoltaicznych. Należy pamiętać iż na domach z przyłączem jednofazowym maksymalna moc instalacji fotowoltaicznej może wynosić 3,68 kWp.

Finalny koszt instalacji zależny głównie od zastosowanych materiałów i podzespołów oraz typu konstrukcji montażowej. Koszt waha się od 3500-4500 zł netto za 1 kWp instalacji, chociaż zdarzają się nieuczciwe firmy startujące od kwoty 7000 zł netto za 1 kWp.

Obecnie najpopularniejszą formą uzyskania dofinansowania jest program priorytetowy „Mój Prąd”, który stanowi unikatowy na dotychczasową skalę w Polsce, instrument dedykowany wsparciu segmentu mikroinstalacji fotowoltaicznych. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej  dofinansowuje instalację maksymalną kwotą 5000 zł, która przy mniejszych instalacjach stanowi około 40 % wszystkich kosztów.

Instalację fotowoltaiczną warto kupić, ponieważ wytwarza darmowy prąd dla danego domu. Po zainstalowaniu fotowoltaiki miesięczne rachunki za prąd wyniosą maksymalnie 10-30 zł (opłaty stałe + podatki). Okres zwrotu to jakieś 7-9 lat, a potem przez kolejne 16-20 lat prąd jest za darmo. Skrócenie czasu zwrotu jest możliwe do około 4 lat dzięki dofinansowaniu z programu „Mój Prąd” oraz otrzymaniu ulgi termomodernizacyjnej.  Należy również zwrócić uwagę na to, że ceny energii wzrastają, więc opłacalność inwestycji będzie rosła z czasem.

Drugim powodem jest ekologia. Inwestując w OZE, pomagamy planecie i bardzo realnie inwestujemy w przyszłość pokoleń.

Jakie wymagania musi spełnić działka pod farmę fotowoltaiczną, aby była to rentowna inwestycja, gdzie takich działek szukać?

Nasza firma poszukuje gruntów pod farmy fotowoltaiczne. Działka, której szukamy w celu wydzierżawienia pod farmę fotowoltaiczną musi spełniać kilka warunków. Minimalna powierzchnia działki nie może być mniejsza niż  1 ha oraz powinna posiadać  IV lub gorszą klasę gruntu. Teren, na którym ma powstać farma fotowoltaiczna powinien być płaski lub zorientowany na południe, oraz nie może być zacieniony przez budynki, drzewa czy inne obiekty. Działka powinna posiadać drogę dojazdową, oraz w niedalekiej odległości  powinna znajdować się linia średniego napięcia. Poza tymi warunkami istnieją jeszcze dwa czynniki ograniczające możliwość budowy farmy w danej lokalizacji, są to: zapisy miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz obszary ochrony przyrody. Są to podstawowe kryteria doboru działki, które nie gwarantują realizacji inwestycji, ponieważ cała procedura jest czasochłonna i wieloetapowa.

Czy istnieją jakieś ramowe wymagania wobec samorządów na wsparcie lub wykorzystanie OZE? Proszę podać przykłady samorządów realizujących z powodzeniem takie inwestycje.

Aktualnie nie istnieją żadne ramy prawne, które zobowiązywałyby jednostki samorządu terytorialnego do wsparcia bądź podejmowania inwestycji w OZE. Takie zobowiązania dotyczą całego kraju i nakładane są w drodze zobowiązań przez (między innymi) Unię Europejską. UE nie pozostawia jednak poszczególnych państw samych z tym zobowiązaniem  i finansowo wspiera (w formie dotacji) wszelkie działania, mające na celu uczynienie energetyki krajowej bardziej zieloną. Na tym tle, spółki gminne (najczęściej zakłady komunalne) oraz jednostki organizacyjne gmin (szkoły, przedszkola, gminne ośrodki pomocy), uzyskując dofinansowania, decydują się na budowę zielonych jednostek wytwarzania energii. Wymiernym, mierzalnym efektem tych przedsięwzięć jest oczywiście spadek bieżących kosztów energii elektrycznej. Jest to argument, który przemawia do lokalnych władz i my – jako wykonawca – obserwujemy coraz większą przychylność kierowaną w stronę zielonej energii.

W ciągu ostatnich 12 miesięcy współpracowaliśmy z kilkudziesięcioma jednostkami samorządowymi, które zdecydowały o ponownej, zielonej elektryfikacji swoich budynków. Jako przykłady możemy podać projekty w gminie Orla oraz farmę przy elektrociepłowni w Kielcach. Nie sposób wymienić wszystkich tych samorządów, natomiast ich zaangażowanie nie zależy od szerokości geograficznej. Faktem jest, że z każdym miesiącem Polska inwestuje w rozproszone źródła energii. To obranie prawidłowej drogi, lecz do jej końca jeszcze nam daleko.

Jakie działania mogą podjąć samorządy lub operatorzy sieci aby wesprzeć rozwój fotowoltaiki na swoim terenie?

Musimy pamiętać, że mówiąc o fotowoltaice, mówimy zarówno o niewielkich, przydomowych instalacjach, jak i o dużych obiektach, stanowiących elektrownie przemysłowe. W zakresie instalacji przemysłowych, samorządy w uchwalanych miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego powinny uwzględniać tereny z góry przeznaczone pod elektrownie słoneczne, bądź też dopuszczać takie elektrownie na terenach przemysłowych albo produkcyjnych. Jednocześnie, zarówno jednostki samorządu terytorialnego, jak i operatorzy sieci dystrybucyjnych powinni współpracować w procesach modernizacji istniejących sieci elektroenergetycznych, których wiek często przekracza już 30-40 lat.

Odnosząc się natomiast do mikroinstalacji (tj. instalacji o mocy zainstalowanej poniżej 50 kWp), piłeczka jest w istotnej mierze po stronie operatorów sieci, którzy z jednej strony są prawnie zobowiązani do ich przyłączenia do sieci, a z drugiej w praktyce częstokroć odmawiają dotychczasowych zniżek podmiotom gospodarczym (firmom), pragnącym skorzystać z energii słonecznej. To znowuż prowadzi do opóźnienia rozwoju energetyki słonecznej, ponieważ firmy (w obawie przed wzrostem cen energii przy utracie zniżek) opóźniają planowane inwestycje w OZE. Wydaje się, że kluczem w tym przypadku znowu jest przestarzała infrastruktura energetyczna, dlatego tak ważne są wzmożone działania w celu jej modernizacji.

Czy wspólnoty lub spółdzielnie również mogą skorzystać i z jakich z dotacji? Proszę podać przykłady wspólnot lub spółdzielni, gdzie to się udało z powodzeniem.

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej  uruchomił na początku 2020 roku program Słoneczne Dachy zakładający przyznawanie spółdzielniom i wspólnotom mieszkaniowym niskooprocentowanych pożyczek na instalacje fotowoltaiczne. Pilotaż programu zostanie przeprowadzony w województwie wielkopolskim z pomocą tamtejszego WFOŚiGW. Mieszkańcy budynków wielorodzinnych i spółdzielnie będą beneficjentami rewolucji fotowoltaicznej dzięki NFOŚiGW i WFOŚiGW w Poznaniu, które zainwestują 100 mln zł m.in. w instalacje PV o mocy do 50 kWp.

Na razie największą spółdzielczą elektrownię fotowoltaiczną w naszym kraju uruchomiono na blokach wrocławskiej SM Wrocław-Południe, która uzyskała na ten cel dofinansowanie w postaci dotacji i preferencyjnych pożyczek z wygaszonego kilka lat temu programu Prosument. Pierwsza inwestycja została złożona ze 153 modułów, zlokalizowanych na dachu budynku Spółdzielni Mieszkaniowej  i powstała już w połowie 2016 r. Produkowana przez nią energią jest zużywana na potrzeby części wspólnych budynku. Projekt znalazł zastosowanie już na 35 wieżowcach i łącznie posiada moc 739 kWp.